Dalam era teknologi yang semakin maju, penggunaan peranti elektronik seperti telefon pintar, komputer, televisyen, dan peralatan rumah meningkat. Namun, di sebalik kemajuan ini, timbul ancaman senyap yang ramai tidak sedar – sisa elektronik atau e-waste. E-waste merujuk kepada peranti elektronik yang rosak, usang, atau tidak lagi digunakan. Walaupun nampak tidak berbahaya, e-waste menyimpan bahaya besar terhadap kesihatan manusia dan alam sekitar.
Apa Itu E-Waste?
E-waste merangkumi peralatan elektrik dan elektronik yang dibuang kerana rosak atau tidak relevan. Ini termasuk komputer, telefon bimbit, televisyen, mesin basuh, dan peti sejuk. Kebanyakan e-waste mengandungi bahan kimia berbahaya seperti plumbum, merkuri, kadmium, dan brominated flame retardants(BFRs) yang boleh memberi kesan toksik kepada manusia dan mencemari alam sekitar jika tidak dilupuskan dengan betul.
Bagaimana E-Waste Mencemari Kesihatan Manusia?
Apabila e-waste dibuang ke dalam tapak pelupusan sampah tanpa rawatan khas, bahan toksik boleh meresap ke dalam tanah dan sumber air. Penduduk yang tinggal berhampiran kawasan pelupusan atau yang terlibat dalam pengurusan e-waste secara tidak formal – seperti membakar, meleraikan atau melupuskan bahan elektronik secara manual – terdedah kepada bahan kimia berbahaya.
Masalah Pernafasan dan Kulit: Penyedutan asap toksik daripada pembakaran e-waste boleh menyebabkan masalah pernafasan kronik seperti asma, bronkitis, dan batuk berpanjangan. Selain itu, sentuhan langsung dengan logam berat boleh menyebabkan iritasi kulit, ruam, atau reaksi alahan.
Kerosakan Sistem Saraf dan Otak: Logam berat seperti plumbum dan merkuri yang terdapat dalam e-waste boleh meresap ke dalam aliran darah dan mengganggu perkembangan otak, terutamanya dalam kalangan kanak-kanak. Ini boleh menyebabkan masalah pembelajaran, perkembangan kognitif yang perlahan, dan gangguan tingkah laku.
Kesan terhadap Sistem Reproduksi : Kajian menunjukkan bahawa pendedahan jangka panjang kepada bahan toksik dalam e-waste boleh mengganggu hormon dan memberi kesan kepada kesuburan lelaki dan wanita. Malah, risiko kecacatan kelahiran juga meningkat jika ibu mengandung terdedah kepada bahan kimia ini.
Kanser: Sesetengah bahan kimia yang terdapat dalam e-waste telah diklasifikasikan sebagai karsinogen oleh Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO), yang bermaksud ia boleh menyebabkan kanser jika pendedahan berlaku secara berpanjangan.
Baca tentang Kesihatan Wanita disini : Zat Besi dan Kesihatan Wanita: Jangan Pandang Remeh!
Kesan E-Waste Terhadap Alam Sekitar
E-waste bukan sahaja memberi kesan buruk kepada manusia, tetapi juga mengancam ekosistem bumi. Cara pelupusan yang tidak terkawal seperti pembakaran terbuka atau penimbusan di tapak pelupusan menyebabkan pencemaran udara, air dan tanah.
- Pencemaran Udara: Pembakaran e-waste secara terbuka untuk mengekstrak logam seperti tembaga dan emas melepaskan gas toksik seperti dioksin dan furans ke udara. Gas ini boleh menyumbang kepada kesan rumah hijau dan pemanasan global serta membahayakan kesihatan komuniti berhampiran.
- Pencemaran Air: Bahan kimia daripada e-waste boleh larut ke dalam air bawah tanah atau mengalir ke sungai dan tasik. Ini menjejaskan kualiti air minuman serta hidupan akuatik. Dalam jangka masa panjang, rantaian makanan juga boleh tercemar apabila manusia memakan haiwan yang terdedah kepada bahan toksik ini.
- Kerosakan Tanah: Tanah yang tercemar dengan bahan kimia dari e-waste menjadi kurang subur dan tidak sesuai untuk pertanian. Ini mengurangkan hasil tanaman dan menjejaskan pendapatan petani serta bekalan makanan.
Mengapa Masalah E-Waste Semakin Serius?
Setiap tahun, dunia menghasilkan lebih 50 juta tan metrik e-waste, dan angka ini dijangka terus meningkat dengan kemajuan teknologi. Di Malaysia sendiri, kadar pertumbuhan e-waste semakin tinggi akibat penukaran peranti elektronik yang kerap dan kurangnya kesedaran masyarakat terhadap cara pelupusan yang betul.
Tambahan pula, kebanyakan e-waste dikendalikan oleh sektor tidak formal tanpa peraturan keselamatan, menjadikan ia lebih berbahaya kepada individu yang terlibat secara langsung. Kanak-kanak dan wanita sering kali menjadi mangsa utama dalam sektor ini, terutama di kawasan berpendapatan rendah.
Apa Yang Boleh Kita Lakukan?
Sebagai pengguna yang prihatin terhadap kesihatan dan kelestarian alam sekitar, kita semua mempunyai peranan dalam mengurangkan kesan e-waste:
Kesimpulan
E-waste adalah ancaman moden yang sering kali tidak diberi perhatian serius. Ia bukan sahaja merosakkan kesihatan tubuh badan manusia, malah menghancurkan alam sekitar yang menjadi sumber kehidupan kita. Oleh itu, adalah menjadi tanggungjawab bersama untuk lebih bijak dalam mengurus peranti elektronik dan menyokong usaha ke arah dunia yang lebih bersih dan sihat. Dengan kesedaran dan tindakan kolektif, kita mampu mengurangkan bahaya yang tak nampak ini demi generasi akan datang.
Lebih banyak artikel menarik disini : Kaitan Hormon Tiroid Dan Masalah Berat Badan Wanita
